Zaplecze zwiększa zyski

Kilka lat temu zgłosił się do nas klient posiadający w Anglii sieć sklepów z odzieżowych. Sklepy miały dobre powierzchnie i lokalizacje, były odpowiednio zatowarowane i wspierane akcjami marketingowymi. Problemem była stosunkowo słaba i od dłuższego czasu nie rosnąca sprzedaż.

Po analizie sklepów doszliśmy do wniosku, że przyczyna słabych wyników leży w źle zorganizowanych zapleczach. Wytypowaliśmy dwa podobne sklepy. W pierwszym zwiększyliśmy pojemność zaplecza i wprowadziliśmy czytelną nawigację w obrębie regałów oraz półek. Sprzedawcy w tym sklepie zaczęli częściej korzystać z zaplecza i poświęcali mniej czasu na znalezienie danego produktu. Sprzedaż wzrosła o ok. 5 proc. W drugim sklepie odświeżyliśmy zaplecze kładąc nacisk na część socjalną. Dodaliśmy jasne kolory, światło, stół, ekspres do kawy itp. Sprzedawcy polubili swój sklep, firmę i zostali dodatkowo zmotywowani do lepszej obsługi klientów. Sprzedaż w tym sklepie wzrosła o ok. 20%! Podany przykład pokazuje, jak ważna jest dla funkcjonowania sklepu powierzchnia niewidoczna dla oczu klienta.

Składowanie przede wszystkim

Zaplecze tworzy wydzielona powierzchnia związana z bieżącą obsługą sklepu. Najczęściej jest to jedno lub kilka pomieszczeń usytuowanych na końcu sklepu, w pobliżu przymierzalni, z dobrze widocznym od strony lady kasowej wejściem dla sprzedawców i własnym wyjściem na zewnątrz na potrzeby dostaw. Zaplecze stanowi zwykle od ok. 4 do 20% powierzchni sklepu i pełni rolę podręcznego magazynku oraz pomieszczenia socjalnego. Niezależnie od wielkości powierzchni musi dobrze spełniać swoją podstawową funkcję, którą jest składowanie produktów w powtarzających się rozmiarach czy wykończeniach lub magazynowanie produktów na nadchodzące sezony, kampanie czy akcje promocyjne.

Zgodnie z przepisami BHP

Z uwagi na wysoki koszt wynajęcia powierzchni handlowej, zaplecze powinno być dokładnie zorganizowane i maksymalnie wykorzystane. Częstą decyzją przy organizacji zaplecza jest spiętrzanie regałów do maksymalnie dostępnej wysokości. Regały, zgodnie z wymogami BHP, muszą być trwale zabezpieczone przed zawaleniem albo przechyleniem. Meble przyścienne są często skonstruowane w taki sposób, by poszczególne elementy były równocześnie drabiną umożliwiającą sprzedawcom dobry dostęp do najwyższych półek. Zaplecza posiadające dwa poziomy składowania (np. antresolę) wymagają m.in. osobnego projektu konstrukcji antresoli zatwierdzonego przez uprawnioną osobę, dodatkowego poziomu tryskaczy (w centrach handlowych) i barierek. Jednak antresole są rzadkością. Sama powierzchnia antresoli traktowana jest w większości galerii handlowych jako dodatkowa powierzchnia sklepu, za którą należy płacić czynsz (tylko schody na antresolę zabierają kilka m2 powierzchni lokalu). Dlatego tego typu zaplecza występują w wysokich lokalach wymagających dużego zatowarowania, gdzie bilans kosztów i korzyści został dokładnie przeanalizowany.

Wykorzystać każdy metr

Alternatywą dla antresoli są zaplecza zlokalizowane poza sklepem (np. wynajmowanie powierzchni w sąsiednich lokalach) lub częste, nawet do kilku razy dziennie, dostawy towaru. Aby uzyskać maksymalną pojemność zaplecza, projekt należy rozpocząć od analizy sposobu składowania produktów. Produkty składowane na wieszakach wymagają regałów o głębokości 60 cm (odzież dla dorosłych) lub ok. 35 cm (odzież dla dzieci). Produkty przechowywane w opakowaniach zbiorczych wymagają półek o głębokości dopasowanej do szerokości pudełek. Obuwie wymaga półek o głębokości 35 cm. Minimalne przejście między regałami (pod warunkiem, że nie jest to droga ewakuacyjna) to 60 cm. Częstym rozwiązanie są regały na kółkach, umożliwiające oszczędność na komunikacji. Rzadko stosowanym a bardzo pożytecznym trikiem jest wykorzystanie sufitów nad przymierzalniami bądź toaletami jako dodatkowych miejsc do przechowywania np. materiałów reklamowych, manekinów, dekoracji i innych rzeczy o niestandardowych wymiarach.

Nie tylko na towar

Kolejna, równie ważna funkcja zaplecza związana jest z pomieszczeniem do spożywania posiłków przez załogę. Jeżeli planowane jest przygotowywanie posiłków na miejscu, wymagana będzie weryfikacja projektu przez Sanepid, itp.. Z reguły wystarczy umieścić w tym miejscu blat ze zlewem, czajnik i szafki na suche produkty spożywcze. Przy okazji dobrze jest przewidzieć dodatkowe gniazdka na czajnik elektryczny i ładowarki. Sprzedawcy potrzebują szatni lub szafek na okrycia wierzchnie. Jeżeli planujemy zatrudnić w sklepie powyżej 5 osób na zmianie, musimy wydzielić osobne szatnie dla kobiet i mężczyzn.

Planując poszczególne strefy zaplecza, nie można zapominać o bloku sanitarnym: toalecie i przedsionka z umywalką. Jeżeli planujemy zatrudnić sprzedawców pracujących ponad 5 godzin dziennie, musimy im zapewnić toaletę w sklepie lub umożliwić dostęp do toalety w odległości maksymalnie 75 metrów od wejścia do sklepu. Ta część zaplecza wymaga własnego wyciągu i może potrzebować odpowietrzenia instalacji kanalizacji. Drzwi do toalety muszą mieć minimum 90 cm szerokości. W przedsionku znajduje się umywalka, najczęściej z wyciąganą wylewką umożliwiającą łatwiejsze nalewania wody do wiadra. Tu też najczęściej lokalizuje się szafkę na środki czystości. Szerokości i odległości związane z blokiem sanitarnym są precyzyjnie określone przepisami.

W większości sklepów, na zapleczu zlokalizowane są dodatkowo: pokój lub kącik kierownika, system nagłośnienia, serwer, monitory związane z systemem antykradzieżowym itp. W pokoju kierownika często przyjmowani są goście - reprezentanci handlowi czy usługodawcy, dlatego dobrze jest zapewnić już na etapie organizacji zaplecza wygodne dojście i odpowiedni standard pokoju (fotele, wieszak, światło, posadzka itd.).

Zaplecze jak „zderzak”

Jeżeli planujemy na zapleczu przyjmować towar, metkować, przepakowywać itp., musimy zarezerwować kilka m2 niezagospodarowanej powierzchni, najlepiej w pobliżu komputera, na rozłożenie towaru, jego segregację itd. Przy okazji można tu przewidzieć miejsce na deskę do prasowania i ew. kącik poprawek/napraw krawieckich. Przejścia, ergonomia, oświetlenie, kącik socjalny, BHP wpływają na wielkość, kształt i funkcjonalność zaplecza. Nawet najlepszy sklep ze źle zaprojektowanym zapleczem może stać się przyczyną niepotrzebnych stresów i słabych wyników handlowych.

Autor zaprojektował i otworzył ponad 300 sklepów odzieżowych o powierzchniach od 18 do ok. 600 m².

Darek Gocławski, architekt, A+D Projektowanie Sklepów

Notowała Aneta Wieczorek