Zabezpiecz swoją markę

W gospodarce wolnorynkowej, która gwarantuje klientom możliwość wyboru produktu spośród wielu innych tego samego rodzaju, niezbędne staje się odróżnienie go od konkurencji. Coraz więcej przedsiębiorców zdaje sobie z tego sprawę i widzi konieczność budowania i kreowania swojego logo, czyli marki. Zwłaszcza, że polscy klienci przykładają wagę do marek towarów, które kupują. Jeżeli produkt spełni ich oczekiwania, istnieje duże prawdopodobieństwo, że wybiorą go także przy kolejnych zakupach. Według badań przeprowadzonych przez TNS OBOP, 23 proc. Polaków wymienia markę jako jeden z czynników wpływających na decyzję o zakupie produktu. Zachętą do podejmowania działań na rzecz budowy marki mogą być giganci tacy, jak Coca-Cola (najdroższa marka na świecie) czy IBM. Marki tych firm są szacowane na ponad 50 mld dolarów.

Zacznij od rejestracji

Aby myśleć o rozwoju i kreacji marki, najpierw trzeba uzyskać prawo ochronne na swój znak. Rejestracja i uzyskanie ochrony daje przedsiębiorcy możliwość dochodzenia roszczeń w razie prób podszywania się pod jego logo przez inne firmy. Bycie właścicielem znaku jest także niezbędne przy budowie sieci franczyzowej. Tylko podmiot, któremu przysługuje prawo do logo może udzielać licencji na korzystanie ze znaku. Można albo odiwedzić osobiście Urząd Patentowy RP albo przesłać niezbędne formularze pocztą.

Co nie może być znakiem

Jako znak towarowy można zarejestrować każde oznaczenie, które da się przedstawić w sposób graficzny, o ile odróżnia ono towary jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znak towarowy może przybrać formę wyrazu, rysunku, ornamentu, kompozycji kolorystycznej, a także melodii lub innego sygnału dźwiękowego. Może być również formą przestrzenną towaru lub opakowania. Natomiast nie zostaną zarejestrowane i nie otrzymają prawa ochronnego znaki, które m.in. nie mają dostatecznych cech charakterystycznych, weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w utrwalonych praktykach handlowych, jak np. skaj. Ochroną nie będą objęte też znaki, które zawierają elementy będące symbolami w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym. Ograniczenie dotyczy też nazw będących oznaczeniem rodzajowym lub opisowym jak np. „lampa” czy „szybki”, które także nie uzyskają rejestracji.

Formalności i opłaty

Ubiegając się o przyznanie prawa ochronnego na znak towarowy, należy zgłosić go w Urzędzie Patentowym. Najprostsze, prawidłowe zgłoszenie polega na dostarczeniu do urzędu wypełnionego podania oraz opłacenia wniosku. W podaniu należy przedstawić m.in. dane zgłaszającego, wskazać, jaki znak towarowy chce się zastrzec (jeżeli jest to znak graficzny lub słowno-graficzny, także przedstawić go graficznie) i szczegółowo go opisać. Należy też określić (zgodnie z obowiązującą w Polsce tzw. klasyfikacją nicejską) dla jakich grup towarów lub usług będą przeznaczone znaki towarowe. Po złożeniu wniosku należy go opłacić. Opłata za zgłoszenie znaku towarowego wynosi minimum 500 zł oraz dodatkowo po 100 zł od każdej klasy towarowej powyżej trzech (klasyfikacja nicejska wyróżnia 34 klasy dla towarów i 11 klas dla usług). Dlatego jeżeli zgłaszane logo będzie określać wiele różnych towarów lub usług, należy się liczyć z większymi wydatkami.

Po otrzymaniu zgłoszenia, Urząd Patentowy dokonuje ogłoszenia znaku towarowego w Biuletynie Urzędu Patentowego po to, by osoby trzecie mogły się zapoznać ze zgłaszanym znakiem, zakresem klas towarów i usług. A potem ewentualnie mogły złożyć uwagi, co do istnienia okoliczności uniemożliwiających zarejestrowanie znaku towarowego. Po przeprowadzeniu badań, Urząd Patentowy wydaje decyzję o udzieleniu lub odmowie udzielenia prawa ochronnego. Trzeba się jednak uzbroić w cierpliwość. Od zgłoszenia znaku towarowego do uzyskania decyzji w sprawie przyznania prawa ochronnego mogą upłynąć ponad 3 lata. Aby decyzja o udzieleniu prawa ochronnego nie wygasła, należy pamiętać o dokonaniu następnej opłaty w wysokości co najmniej 350 złotych. Dokumentem potwierdzającym przyznanie prawa ochronnego jest wydawane przez urząd świadectwo ochronne.

Prawo ochronne na znak towarowy jest ważne przez dziesięć lat od dnia dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. Na wniosek uprawnionego może ono zostać przedłużone na kolejne okresy dziesięcioletnie.

Ochrona poza Polską

Polski przedsiębiorca, planujący rozwój sieci franczyzowej poza granicami kraju, może też zarejestrować swój znak towarowy i uzyskać jego ochronę prawną na terenie całej Unii Europejskiej w ramach tzw. systemu regionalnego. Może dokonać zgłoszenia także w innych państwach, poza wspólnotą europejską, które są stronami Porozumienia Madryckiego. Do systemu madryckiego należy obecnie 70 państw, w tym m.in. Stany Zjednoczone Ameryki, Australia, Rosja, Japonia czy Chiny. Koszty rejestracji międzynarodowej zaczynają się od 400 złotych i wzrastają w zależności od ilości rejestrowanych klas towarów lub usług oraz ilości państw, w których znak ma być zarejestrowany. Natomiast na rejestrację wspólnotową trzeba przeznaczyć około 2 tys. Euro.

Miej oczy otwarte

Od momentu zgłoszenia swojego logo przysługuje ci prawo ochronne na znak towarowy. Dlatego powinieneś monitorować używanie swojego znaku w obrocie i identyfikować wszystkie jego naruszenia. Jesteś uprawniony do interweniowania w celu zaprzestania naruszania twoich praw, gdy podmiot trzeci używa identycznego znaku towarowego dla identycznych towarów, lub znaku podobnego, który może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia towarów. Wtedy możesz dochodzić przed sądem przede wszystkim zaprzestania posługiwania się znakiem towarowym przez wskazany podmiot, możesz domagać się odszkodowania za wyrządzoną szkodę, a także zwrócenia bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Natomiast w przypadkach ewidentnego podrabiania znaku towarowego karą może być grzywna, a nawet w skrajnych przypadkach, pozbawienie wolności.

Karina Korczyńska, prawnik, doradca we franczyzie PROFIT system