Franczyza - czym to się je?

Własny biznes, mimo że we franczyzie realizowany pod cudzym szyldem, to jedna z najlepszych dróg do wysokich zarobków. I co najważniejsze ryzyko niepowodzenia we własnej dzielności gospodarczej jest we franczyzie mniejsze.

Kiedy słyszymy o sieciach franczyzowych, najczęściej kojarzą nam się one z restauracjami szybkiej obsługi, takimi jak McDonald’s czy TelePizza. Te firmy rzeczywiście funkcjonują na rynku jak ikony franczyzy, w końcu to giganty tego rynku, jednak znanych marek franczyzowych jest znacznie więcej (zobacz: katalog franczyz). Kupując licencję franczyzową decydujemy się na prowadzenie biznesu na własne ryzyko, ale pod szyldem franczyzodawcy. Znana marka ma w założeniu gwarantować większą liczbę klientów i zmniejszać istotnie ryzyko bankructwa. Decydując się na współpracę na zasadzie franczyzy obie strony podpisują Umowę narzucającą im wzajemne obowiązki. Podstawowym obowiązkiem franczyzodawcy jest udzielenie licencji na markę i przekazywanie wiedzy o prowadzeniu danego biznesu w sposób stały przez cały okres trwania Umowy, zaś podstawowym obowiązkiem franczyzobiorcy jest przestrzeganie wspólnych dla całej sieci zasad prowadzenia firmy i płacenie opłat franczyzowych.

Franczyza nie polega tylko na sprzedaży prawa do używania logo sieci lub znaku towarowego, to cały system prowadzenia biznesu. Słowo „system” to klucz do zrozumienia zasad biznesu opartego na franczyzie. Biorca licencji może bowiem liczyć ze strony dawcy licencji na systemową i systematyczną opiekę – na szkolenia dla siebie i załogi, na kampanie promocyjne wspierające sprzedaż czy na know-how dla danej branży np. wiedzę o specyfice rozliczeń i księgowości. Za tę pomoc franczyzobiorca przekazuje franczyzodawcy tzw. opłatę wstępną za udzielenie licencji i potem - przez cały czas trwania kontraktu - wpłaca na rzecz dawcy pewien procent swoich obrotów. Pieniądze te są wykorzystywane na rzecz całej sieci i służą wszystkim biorcom licencji – są one przeznaczane m.in. na badania marketingowe, opracowywanie nowych produktów i kampanie reklamowe. W jednym zdaniu: franczyzobiorca wykorzystuje w swej działalności doświadczenie, wiedzę i metody działania opracowane przez dawcę licencji.

Podstawowe zasady współpracy na zasadzie franczyzy

1. Franczyzodawca jest właścicielem znaku towarowego i marki sieci franczyzowej.
2. Franczyzodawca sam przetestował koncept biznesowy i wykazał jego rentowność.
3. Franczyzobiorca prowadzi punkt pod szyldem franczyzodawcy jako niezależny przedsiębiorca: jego zarobkiem jest zysk z działalności.
4. Franczyzobiorca finansuje zasadniczą część inwestycji w otwarcie punktu i zakup towaru.
5. Franczyzobiorca jest właścicielem mienia znajdującego się w punkcie.
6. Franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy wiedzę jak właściwie prowadzić działalność (know-how).
7. Franczyzobiorca płaci za licencję franczyzową, płaci także miesięczną opłatę franczyzową za korzystanie z know-how (bezpośrednio w formie opłat lub pośrednio w marżach produktów kupowanych od franczyzodawcy).
8. Franczyzobiorca określa ceny towarów lub usług w swoim punkcie. Zysk (jeśli się pojawi) zależy więc nie tylko od wysokości sprzedaży, ale także od ustalonej marży na produktach.
9. Zwykle franczyzobiorca ma pewien wpływ na rodzaj i różnorodność asortymentu w punkcie.
10. Zasady współpracy franczyzodawcy i franczyzobiorcy reguluje umowa franczyzy, a instrukcje jak właściwie prowadzić działalność w ramach franczyzy zebrane są w podręczniku operacyjnym.

Popularność franczyzy to głównie zasługa "zaplecza" jakie daje ta forma prowadzenia firmy. Potwierdza to liczba punktów franczyzowych, która z roku na rok rośnie (chociaż gospodarka nie rozwija się już tak dynamicznie). Każda przedsiębiorcza osoba w Polsce, która rozpatruje możliwość zainwestowania we własną firmę, może skorzystać z oferty kilkuset systemów, które oferują wejście w biznes za kwotę od kilkunastu tysięcy (małe placówki bankowe, małe punkty gastronomiczne) do kilku milionów złotych (stacje benzynowe, supermarkety). Posiadając 100 tys. zł kandydat na przedsiębiorcę może już przebierać w licencjach na biznes.

Franczyza to sprawdzona metoda robienia interesów, która jest z powodzeniem używana w wielu branżach przez tysiące biznesmenów na całym świecie. Franchising oferuje wolność w prowadzeniu, zarządzaniu i kierowaniu własną firmą. Ale – tu uwaga! – tam gdzie jest wolność, musi być i odpowiedzialność za własne decyzje. We franczyzie odpowiedzialność biorcy licencji franczyzowej polega na podporządkowaniu się regułom zawartym w umowie z franczyzodawcą. Oznacza to konieczność m.in. przestrzegania wspólnych dla całej sieci procedur obsługi klienta, kupowania towaru do sprzedaży tylko od dawcy licencji oraz brania udziału we wszystkich akcjach promocyjnych organizowanych przez sieć franczyzową.

I na koniec: dla kogo franczyza jest dobrym rozwiązaniem, a dla kogo nie? Na biznes na własną rękę powinny decydować się te osoby, które nie lubią podporządkowywać się zewnętrznie narzuconym procedurom, znalazły niszę rynkową, mają wystarczająco dużo własnych pieniędzy na biznes oraz zdobyli już doświadczenie w branży, w której zamierzają działać (doświadczenie potrzebne będzie do wypracowania marki). Dobrze, gdy mają również okrzepnięte już kontakty handlowe. Reszta osób powinna skorzystać z możliwości schowania się pod parasol rozpoznawalnej marki franczyzowej,która na starcie da im szansę na szybszy rozwój.