Lustracja we franczyzie

W Stanach Zjednoczonych franczyzodawcę obowiązuje ustawowy nakaz dostarczenia przez franczyzodawcę zainteresowanym inwestorom standardowego dokumentu opisującego firmę i jej system franczyzowy, tzw. UFOC (Uniform Franchise Offering Circular). Dokument ten musi spełniać określone warunki formalne i być wręczony przed podpisaniem umowy franczyzowej czy wniesieniem jakichkolwiek opłat. Z kolei w Wielkiej Brytanii chociaż prawo tego nie wymaga, członkowie Brytyjskiego Stowarzyszenia Franczyzy są zobowiązani do udostępnienia podobnych informacji na piśmie potencjalnym franczyzobiorcom, w formie tzw. disclosure document, czyli niesformalizowanego dokumentu ujawniającego. W Polsce natomiast nie ma żadnych regulacji, które przewidywałyby obowiązek dostarczenia szczegółowych informacji o systemie zainteresowanym osobom. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby polskie sieci franczyzowe same wykształciły taką praktykę. Dlatego też poniżej przedstawiamy przykładowy, fikcyjny dokument ujawniający, na wzór brytyjskiego disclosure, który zawiera typowe informacje, jakie powinien otrzymać potencjalny franczyzobiorca, aby mógł właściwie ocenić system franczyzowy.

Dokument ujawniający dla firmy Papierowy Księżyc Sp. z o.o. Poniższy dokument ujawniający jest całkowicie fikcyjny, a wszystkie dane są wymyślone. Wszelkie prawdopodobieństwo jest niezamierzone i przypadkowe.

1. Wprowadzenie
   Poniższy dokument ujawniający jest upubliczniony dobrowolnie przez Papierowy Księżyc Sp. z o.o., aby umożliwić potencjalnemu franczyzobiorcy lepsze rozumienie firmy i jej systemu franczyzowego, oraz dokonanie dokładnej oceny firmy jako przyszłego franczyzodawcy. Mimo że dokument ujawniający nie jest formalnie częścią umowy franczyzowej należy go czytać wraz z prospektem sprzedaży franczyzowej, rocznym bilansem księgowym oraz umową franczyzową.
2. Poufność
   Dokument ujawniający jest poufny i jest udostępniany zainteresowanej osobie dopiero po podpisaniu umowy o poufności.
3. Franczyzodawca
   Franczyzodawca, spółka Papierowy Księżyc, jest polską siecią sklepów papierniczych oferujących szeroką gamę produktów biurowych, szkolnych, a także zabawek i drobnych przedmiotów upominkowych. Siedziba główna spółki znajduje się w Lublinie przy ulicy Lubeckiej 20. Franczyzodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, w której członkowie zarządu mają 100 proc. kapitału zakładowego. Kapitał zakładowy wynosi 100 tys. zł. Spółka jest wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Lublinie, w IV Wydziale Gospodarczym Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 238321. Członkami zarządu są Jadwiga Smuga, Robert Kowalski oraz Krzysztof Korpacki. Prezesem zarządu jest Witold Rymkiewicz. Żaden z członków zarządu nie ma osobistych oraz finansowych związków z innym systemem franczyzowym oraz nie zarządza firmą, która ogłosiła upadłość. Firma planuje w ciągu pięciu lat przekształcić się w spółkę akcyjną.
4. Biznes franczyzodawcy
   Franczyzodawca zarządza i kieruje systemem franczyzowym „Papierowy Księżyc”, który posiada jednostki własne i franczyzowe. Firma czerpie zyski ze sklepów własnych, wstępnych i bieżących opłat franczyzowych. Franczyza sprzedawana jest wyłącznie przez firmę Papierowy Księżyc Sp. z o.o. Przy sprzedaży licencji franczyzowej nie zatrudniamy żadnych agentów ani pośredników typu broker franczyzowy.
5. Rozwój sieci
   Pierwszy sklep „Papierowy Księżyc” został otwarty w Lublinie w styczniu 2001 roku. Rozwój sieci sklepów na zasadzie franczyzy rozpoczęto w kwietniu 2004. W momencie startu budowy sieci franczyzowej, na rynku znajdowało się 5 własnych sklepów. W chwili obecnej działa 6 własnych sklepów i 6 franczyzowych. Sieć franczyzowa rozwijała się następująco (w nawiasie podana jest liczba jednostek, z którymi rozwiązano umowę) 2005: 1; 2006: 3 ; 2007: 4; 2008: 6 (2). Adresy wszystkich sklepów własnych i franczyzowych są umieszczone w spisie A, razem z datą ich otwarcia i ich wielkości. Żaden franczyzobiorca nie posiada więcej niż 2 sklepy. Spółka Papierowy Księżyc nie posiada sklepów za granicą, ale ma zamiar rozwijać sieć na terenie całej Europy. Swój rozwój chce rozpocząć od krajów sąsiednich - w Czechach (Franchising.cz) i na Ukrainie (Franchising.ua). Planując rozwój sieci sklepów na rynkach zagranicznych, spółka zarejestrowała markę „Papierowy Księżyc” jako europejski znak towarowy. Firma nie planuje otwierać kolejnych własnych sklepów do 30 czerwca 2010 r. i zakłada, że liczba sklepów własnych nie będzie przekraczać połowy wszystkich sklepów w sieci. Jednak w wyjątkowych sytuacjach spółka może przejąć sklep od franczyzobiorcy i prowadzić go aż do momentu ponownej sprzedaży licencji na jego prowadzenie.
6. Spory sądowe
   Od początku działania sieci, franczyzodawca rozwiązał dwie umowy franczyzowe. Przyczyną rozwiązania było niepłacenie przez franczyzobiorców bieżących opłat. Dodatkowo przedsięwzięto kroki prawne przeciwko tym franczyzobiorcom. Jeden z nich domaga się odszkodowania za, jego zdaniem, niską jakość wsparcia organizacyjnego systemu, a drugi twierdzi, że zbankrutował z powodu bliskiej odległości punktu własnego franczyzodawcy. Przypadki te są jednak sporne, a sprawy sądowe jeszcze się nie rozpoczęły. Nie było innych przypadków rozwiązywania spraw z franczyzobiorcami na drodze sądowej.
7. Stowarzyszenie franchisingu
   Papierowy Księżyc Sp. z o.o. jest członkiem Polskiej Organizacji Franczyzodawców (franczyza.org.pl), która propaguje wysokie standardy zawierania umów franczyzowych. Otrzymała od POF certyfikat wiarygodnej firmy franczyzowej.
8. Sytuacja finansowa
   Papierowy Księżyc Sp. z o.o. zwiększyła zysk w 2008 roku w porównaniu z 2007 rokiem o 6 proc. do 1,1 mln zł. Całkowita sprzedaż zarówno w jednostkach własnych jak i franczyzowych wzrosła o 20 proc. do 10,88 mln zł. Biura i lokale sieci są wynajmowane, a firma nie posiada własnych nieruchomości. Spółka zaciągnęła kredyt wynoszący 1 mln zł, na sfinansowanie otwarcia trzech własnych sklepów oraz promocję systemu franczyzowego.
9. Fundusz marketingowy
   Działania promocyjne i marketingowe systemu są finansowane z funduszu marketingowego sieci. Fundusz jest zasilany z 3 procentowej opłaty marketingowej pobieranej od obrotu wszystkich jednostek franczyzowych oraz własnych. Wpłaty na fundusz w ostatnim roku rozliczeniowym wyniosły 326,400 zł.
10. Zaopatrzenie i wystrój sklepu
    Sieć franczyzowa jest zaopatrywana przez wyznaczonych dostawców, a ceny są negocjowane przez franczyzodawcę dla całej sieci. Franczyzobiorcy nabywając towary bezpośrednio od dostawców korzystają z indywidualnych rabatów, przyznawanych w zależności od ilości zamawianego towaru. Również elementy wystroju sklepu i meble są dostarczane przez wyznaczonych dostawców po cenach negocjowanych przez franczyzodawcę. Franczyzobiorcy biorący sprzęt w leasing, zawierają umowy bezpośrednio z firmami leasingowymi, a nie z franczyzodawcą. Franczyzodawca nie ingeruje w umowy leasingowe oraz nie otrzymuje jakiejkolwiek formy prowizji od dostawców, bądź firm leasingowych.
11. Finanse
    Franczyzobiorcy są podmiotami niezależnymi finansowo od franczyzodawcy, które prowadzą samodzielną działalność gospodarczą na własny rachunek. Wszyscy franczyzobiorcy sieci działają na takich samych zasadach i mają jednakowe opłaty franczyzowe.
12. Ostrożność
    Należy zdawać sobie sprawę, iż wszelkie biznesy niosą ze sobą ryzyko, a franczyzodawca nie gwarantuje określonej wysokości zarobków lub odniesienia sukcesu. Franczyzodawca nie dzieli ryzyka z franczyzobiorcami. Przed podpisaniem umowy radzimy skonsultować się z odpowiednim doradcą. Musisz w pełni rozumieć co oferuje system franczyzowy stworzony przez Papierowy Księżyc Sp. z o.o. oraz wiedzieć jakie prawa i obowiązki przyznaje ci umowa franczyzowa.

Powyższe informacje dają kandydatowi na franczyzobiorca pewność, że za jego decyzją o wyborze licencji franczyzowej Papierowego Księżyca stoi konkretna wiedza o systemie. Dziś taki dokument to tylko marzenie kandydatów na franczyzobiorców. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby franczyzodawcy z własnej woli, bez nakazu prawa, przygotowywali podobny dokument ujawniający na potrzeby rozmów o sprzedaży licencji.

Karina Korczyńska, prawnik, menedżer działu doradztwa PROFIT system