Franczyza bankowa - rozwój mimo kryzysu

W drugiej połowie 2008 roku banki łącznie uruchomiły 331 placówek prowadzonych na zasadzie franczyzy. Od stycznia do końca kwietnia 2009 roku pojawiło się 170 nowych jednostek partnerskich. W Polsce działają obecnie 3834 takie placówki.

Obecnie piętnaście spośród 30 największych banków detalicznych w Polsce oferuje licencje na placówki partnerskie - niemal wszystkie pod własną marką. Należą do nich AIG, BPH, Bank Zachodni WBK, Bank DnB Nord (marka Monetia), Dominet Bank, eurobank, GE Money Bank, Getin Bank, ING, Lukas Bank, mBank (marka mKiosk), Multibank, Bank Pekao SA, Bank PKO BP oraz Polbank.

W pierwszej połowie 2008 roku banki uruchomiły około 250 placówek franczyzowych. Z badania PROFIT system wynika, że pod względem nowych otwarć druga połowa 2008 roku była znacznie lepsza od pierwszego półrocza. Od czerwca do końca grudnia powstało 331 nowych oddziałów franczyzowych. Wynik w pierwszym półroczu 2009 będzie nie gorszy od analogicznego okresu roku ubiegłego, ponieważ w okresie od stycznia do kwietnia 2009r. zostało otwartych już 170 nowych placówek franczyzowych.

Franczyza na kryzys?

W okresie kryzysu znakomita większość banków wstrzymała rozwój sieci własnych oddziałów. Część z nich, zamiast tego decyduje się na silniejszy rozwój sieci franczyzowej, niektóre banki rozważają też przekazanie części własnych (mniej dochodowych) oddziałów w ręce franczyzobiorców.

Od początku roku największą dynamiką rozwoju mogą pochwalić się banki, które oferują systemy o zróżnicowanej ofercie produktowej, otwierają placówki w niewielkich miejscowościach, a koszt inwestycji w placówkę nie przekracza kilkudziesięciu tysięcy złotych. Łącznie od początku roku do końca kwietnia banki uruchomiły 170 placówek na licencji - najwięcej Getin Bank (46), Bank BPH (24), eurobank (19) oraz DnB Nord (19). Plany otwarcia 250 placówek franczyzowych w 2009 roku zapowiedział Getin Bank. Eurobank, który kwiecień zamknął setką jednostek partnerskich, zamierza zrealizować do końca roku założenia dotyczące franczyzy – osiągnąć poziom 140 placówek partnerskich. Bank Zachodni WBK planuje uruchomienie w tym roku około 100 placówek pod szyldem BZ WBK Partner, a funkcjonalność sieci partnerskiej nie będzie odbiegać od standardu oddziałów własnych. Łącznie banki deklarują otwarcie w 2009 roku 634 jednostek partnerskich – donosi raport PROFIT system.

Część banków wstrzymuje się z kolejnymi otwarciami lub - ze względu na nasycenie placówkami - kończą rozbudowę sieci partnerskich. Dominet Bank i Polbank swoje franczyzowe plany uzależniają od rozwoju sytuacji w branży. ING oraz Multibank poinformowały, że zrealizowały już założenia dotyczące franczyzy i nie mają planów dalszego rozwoju sieci.

Multifranczyzobiorcy

Wśród partnerów banków systematycznie rośnie liczba tzw multifranczyzobiorców – partnerów, którzy prowadzą więcej niż jedną placówkę tego samego banku. Obecnie ich liczba szacowana jest na około 590 (włączając agentów PKO BP). Największą liczbą multifranczyzobiorców posiada (z racji wielkości sieci) PKO BP – 353. Wśród młodszych sieci do czołówki należą DnB Nord (46), GE Monety (30), eurobank (26), BPH (25).

Niektóre banki nie stawiają ograniczeń co do maksymalnej liczby placówek w rękach jednego franczyzobiorcy, inne ograniczają tę liczbę do 2-3 jednostek. Głównym kryterium otwarcia kolejnej placówki przez tego samego partnera są wyniki pierwszej lokalizacji, zaangażowanie franczyzobiorcy w biznes oraz relacje z centralą.

PKO BP pionierem

Prekursorem bankowej franczyzy w Polsce był bank PKO BP. Swoją pierwszą agencję uruchomił 1952 roku w Toruniu. Główną funkcjonalnością agencji tego banku była (i pozostaje) działalność transakcyjna. W szczytowym okresie funkcjonowało blisko 5 tysięcy agencji PKO BP. W ciągu ostatnich lat ich liczba systematycznie spada – obecnie wynosi nieco około 2200. Ale w 2008 roku po raz pierwszy od lat spadek liczebności sieci został zatrzymany i PKO BP otworzył więcej nowych agencji niż zamknął starych.

Pierwszy nowoczesny bankowy system franczyzowy opracował Dominet Bank, który w 2003 roku zaoferował swoim parterom możliwość otwarcia dużego oddziału nie różniącego się w zasadzie od własnej placówki banku. Placówki te otwierane były jednak wyłącznie w większych miastach. Nieco inny kierunek wybrał bank BPH, który w 2 lata zbudował sieć 450 małych placówek agencyjnych o niższym standardzie, otwieranych w małych miejscowościach. Dynamiczny rozwój tego modelu bankowości przyczynił się do wyparcia z rynku punktów kasowych, - te, które pozostały, ewoluowały pod skrzydłami banków w kierunku agencyjnych placówek bankowych (Monetia z Bise, obecnie z DnB Nord).

W 2007 roku z franczyzą wystartował eurobank, który niewielkim placówkom partnerskim nadał pełną funkcjonalność właściwą dotychczas własnym oddziałom banku oraz jako pierwszy udostępnił agencjom rzeczywisty system banku (przedtem agencje pracowały na nakładkach na system informatyczny). Na początku 2008 roku z własnym, analogicznym projektem franczyzy ruszył Getin Bank, a jesienią 2008r. pojawiły się placówki oznaczone logo Bank Zachodni WBK Partner.

Marcin Kaleta, Michał Wiśniewski