Co z biznesem w centrach handlowych?

Radosław Knap, dyrektor generalny Polskiej Rady Centrów Handlowych w rozmowie z Polską Agencją Prasową zapewnia, że teraz najważniejszą kwestią w obecnej sytuacji jest bezpieczeństwo pracowników i klientów centrów handlowych. Franczyzodawcy ze sporą niepewnością podchodzą do obecne sytuacji. – Na razie nie dostaliśmy żadnej informacji od władz centrów handlowych – mówi Paweł Skwarczowski, dyrektor operacyjny pralni EBS. Jedno jest pewne, franczyzodawcy obecną sytuację na bieżąco konsultują z franczyzobiorcami. – Na razie nie ma oficjalnego stanowiska w kwestii wysokości czynszu w zamkniętych centrach handlowych. Dostaliśmy informację, że wszystko zależy od zapisów w umowie. Ale jak wiadomo, takiej sytuacji nikt nie przewidział, zatem czekamy na rozwój wydarzeń i liczymy na wyrozumiałość – dodaje Agnieszka Falińska, specjalista ds. kontaktu z franczyzobiorcami marki Kanz. Tomasz Nowicki, specjalista ds. rozwoju sieci Greenpoint sygnalizuje, że do władz centrów handlowych będzie wysłane pismo, z prośbą o anulowanie opłat oraz dokładne przeanalizowanie umów. – W tej sytuacji stajemy po stronie franczyzobiorców. Będziemy ich na bieżąco informować o przebiegu wydarzeń – mówi Tomasz Nowicki.

Zakaz nie wszystkich dotyczy

Ograniczenia w funkcjonowaniu centrów handlowych to jeden ze środków, który ma ograniczyć rozprzestrzenianie się koronawirusa. Na mocy decyzji rządu w galeriach działać mogą sklepy spożywcze, apteki, drogerie i pralnie. Pozostałe sklepy powinny pozostać zamknięte, choć rozporządzenie wymienia dokładny katalog zamkniętych sklepów. To placówki handlujące wyrobami tekstylnymi, odzieżą, obuwiem i wyrobami skórzanymi, meblami i sprzętem oświetleniowym, sprzętem RTV i AGD oraz artykułami piśmiennymi i księgarskimi.

– Na tę chwilę nie jesteśmy w stanie oszacować strat dla całej branży, ale już wiadomo, że straty będę ogromne, bo należy pamiętać, że centra handlowe, to nie tylko zarządcy i najemcy – podkreśla Knap i wylicza, że poza pracownikami i właścicielami sklepów, galerie handlowe to również miejsce pracy dla ochroniarzy czy przedstawicieli branży eventowej. – Łącznie, w tym segmencie handlu zatrudnionych jest ponad 400 tys. osób, a centra i parki handlowe w Polsce mają co miesiąc między 120-150 mln odwiedzin – dodaje.

Czynsz za lokal a koronawirus

Co z czynszami najmu za ten okres? – Ponieważ adresatem ograniczeń w handlu są najemcy powierzchni handlowej, kodeks cywilny nie zawiera co do zasady możliwości uchylenia się przez nich od czynszu, i to nawet pomimo koronawirusa. Wynajmujący mogą więc oświadczyć, że oto udostępniają najemcom lokale, a to, że rząd nie pozwala im ich otworzyć, to już nie ich zmartwienie. Dzieje się tak dlatego, że nie występuje tutaj tak zwana „niezawiniona niemożliwość świadczenia” (art. 495 K.c.), która umożliwiłaby obydwu stronom uchylenie się od wzajemnych obowiązków z powodu nadzwyczajnych okoliczności. Innymi słowy, rządowy zakaz obiektywnie nie przeszkadza wynajmującemu spełnić jego świadczenia, czyli wydać najemcy lokalu, ani najemcy – zapłacić czynszu. Spełnienie świadczenia przez najemcę może być utrudnione – tłumaczy mecenas Joanna Domoń-Kulas z kancelarii prawnej Causa Finita.

Pewnym jest, że franczyzodawcy będą chcieli przeforsować anulację wpłaty kwoty czynszu za okres, w którym galerie były zamknięte.  

Sytuacja branży zależy też od tego, jak będzie wyglądała specustawa. Warto podkreślić, że z 7 mld euro, które UE wyasygnowała dla Polski na walkę ze skutkami koronawirusa, 5 mld euro ma być dla firm dotkniętych tym problemem. 

Centra handlowe w Polsce

• W 2019 roku w Polsce do użytku oddano blisko 300 tys. m² powierzchni centrów handlowych, z czego prawie 1/4 stanowiły rozbudowy. Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni wyniosły ponad 12 mln m².
• Średni współczynnik powierzchni niewynajętej dla osiemnastu największych polskich miast wzrósł o 0,8 punktu procentowego w porównaniu do grudnia 2018 r. i wynosił ok. 3,9 proc.
• Czynsze w 2019 roku pozostawały na stabilnym poziomie. Najwyższe stawki czynszów w najlepszych centrach handlowych w Warszawie wynoszą ok. 120 EUR/m²/miesiąc, w mniejszych ośrodkach czynsz zawiera się między 35 a 40 EUR /m²/miesiąc.
• Na koniec IV kw. 2019 roku w budowie znajdowało się ponad 430 tys. m² powierzchni centrów handlowych, z czego 1/3 miała być uruchomiona w pierwszej połowie 2020 r.

Źródło: Colliers International, Market Insight, Raport roczny 2020