Która stawka VAT jest prawidłowa?

W wyroku z dnia 22 kwietnia 2021 r. w sprawie C-703/19 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zajął się tematem stosowania odpowiedniej stawki VAT w przypadku różnych schematów gastronomicznych. Sprawa została skierowana do TSUE przez Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt I FSK 1290/18). Granica pomiędzy usługą gastronomiczną a dostawą gotowych posiłków i dań jest bardzo cienka. Przedsiębiorcy sprzedający takiego rodzaju świadczenia często zastanawiają się, czy mają do czynienia ze świadczeniem usługi gastronomicznej lub cateringowej, czy raczej jest to dostawa towarów. Rozróżnienie to jest bardzo istotne, gdyż nieprawidłowości w tym zakresie mogą prowadzić do powstania dużego ryzyka podatkowego i negatywnych skutków finansowych dla przedsiębiorcy.

Czego dotyczy problem?

Krajowe przepisy umożliwiają zastosowanie do tego typu świadczeń dwóch stawek 5% (uznając wydanie gotowego posiłku lub dania jako dostawę towarów) albo 8% (w przypadku usług związanych z wyżywieniem). Rozróżnienie tych dwóch kategorii jest bardzo problematyczne, na co już wcześniej zwróciło uwagę Ministerstwo Finansów.

W interpretacji ogólnej z dnia 1 lipca 2016 r. nr PT1.050.3.2016.156 Minister Finansów stwierdził, że sprzedawcy gotowych dań powinni stosować 8% stawkę VAT zamiast 5%, ponieważ sprzedaż gotowego dania dokonywana jest w zapakowanych pojemnikach bądź w formie mrożonej z przeznaczeniem do późniejszego spożycia. Bez znaczenia było spożycie na miejscu bądź na wynos czy kwestie związane z infrastrukturą gastronomiczną udostępnioną klientowi jak np. obecność stolików, krzeseł, sztućców, naczyń, toalety czy szatni. Interpretacja ogólna była następnie przyczyną wszczęcia postępowań podatkowych i kwestionowania wcześniejszych rozliczeń.

W związku z takim podejściem Ministerstwa Finansów stanowisko organów podatkowych w zakresie kwalifikacji sprzedaży dań gotowych było co do zasady negatywne i prowadziło do licznych sporów z fiskusem.

Pytania NSA

W ramach sprawy o sygn. akt I FSK 1290/18 w dniu 6 czerwca 2019 r. postanowieniem NSA skierował do TSUE w ramach pytania prejudycjalnego następujące kwestie:

1. Czy w zakresie definicji pojęcia „usługi restauracyjnej” mieści się sprzedaż dań gotowych, jeżeli sprzedawca:

• udostępnia kupującym infrastrukturę,
• klient ma ograniczone możliwości personalizacji zamówienia,
• nie występuje serwis w ścisłym znaczeniu,
• brak jest wyspecjalizowanej obsługi kelnerskiej,
• proces zamówień jest uproszczony i częściowo zautomatyzowany.

2. Czy istotny dla definicji usługi gastronomicznej jest sposób przygotowania dań, w szczególności poddawanie obróbce termicznej niektórych z półproduktów?

3. Czy istotne jest, aby klient miał potencjalną możliwość skorzystania z oferowanej infrastruktury?

Stanowisko TSUE

TSUE w omawianym wyroku stwierdził, że definicja usług restauracyjnych i cateringowych obejmuje dostarczanie żywności łącznie z usługami wspomagającymi, umożliwiającymi konsumpcję posiłków na miejscu w lokalu (np. toaleta, stoliki, sztućce, krzesła, szatnie i inne). Zatem oceniając, czy mamy do czynienia z dostawą towarów, czy świadczeniem usług, powinno się w szczególności zwrócić uwagę, jak usługi wspomagające wpisują się w zakres oferowanej usługi.

Ponadto TSUE wskazał, że w przypadku klienta podejmującego decyzję o spożyciu jedzenia poza lokalem i niekorzystania z usług wspomagających należy uznać zakup dania na wynos jako odpłatną dostawę towarów, co zasadniczo daje możliwość skorzystania z 5% stawki podatku VAT.
Ponadto TSUE pozostawił krajowemu sądowi administracyjnemu ustalenie katalogu okoliczności wpływających na określenie, że usługa obejmuje podawanie posiłków w sposób zorganizowany, udostępniając zasoby materialne i ludzkie.

Komentarz

Stanowisko TSUE daje podatnikom nowe argumenty w dyskusji z fiskusem odnośnie do możliwości zastosowania obniżonej stawki 5% dla sprzedaży w lokalach gastronomicznych dań na wynos, w szczególności, jeżeli nie zamierzają oni udostępniać infrastruktury.

W niektórych przypadkach stanowisko TSUE otworzy możliwość do odzyskania przez podatników części VAT należnego naliczonego w ramach postępowania wymiarowego według zawyżonej stawki.
Należy jednak zwrócić uwagę, że TSUE nie rozstrzyga ostatecznie o opodatkowaniu usług gastronomicznych fast food. Dużą swobodę pozostawiono w szczególności krajowemu sądowi na określenie przesłanek stosowania niższej stawki VAT. W związku z tym wyrok należy uznać za pewnego rodzaju rozczarowanie i pozostaje czekać na jednoznaczne, pozytywne stanowisko NSA w tej kwestii.

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.